Không chỉ người lớn tuổi mà ngay cả con trẻ cũng có nguy cơ mắc các bệnh về cơ xương khớp ở trẻ em dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và chăm sóc đúng cách. Bước đầu tiên để các bậc phụ huynh có thể theo dõi sức khỏe xương khớp của con là nắm rõ về đặc điểm của các loại bệnh xương khớp thường gặp. Từ đó, cha mẹ có thể sớm phát hiện bất thường và điều trị cho con kịp thời.
Bài viết của DiaSure Canxi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các bệnh lý thường gặp ở hệ cơ xương khớp của trẻ em, đồng thời cung cấp những thông tin cần thiết để bạn chăm sóc bé một cách tốt nhất.
1. Nguyên nhân bị bệnh cơ xương khớp ở trẻ em
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc con trẻ bị các bệnh về cơ xương khớp ở trẻ em do cơ thể trẻ đang trong giai đoạn phát triển, hệ xương khớp còn non nớt và dễ bị tổn thương bởi nhiều yếu tố. Các nguyên nhân chủ quan bao gồm yếu tố di truyền, các bệnh lý mãn tính, suy dinh dưỡng, vận động quá mức. Các nguyên nhân khách quan có thể kể đến như chấn thương, vi khuẩn gây nhiễm trùng, viêm, môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất độc hại. Cụ thể:
Di truyền
Nhiều bệnh lý cơ xương khớp có yếu tố di truyền, nghĩa là nếu cha mẹ mắc bệnh thì con cái cũng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng. Những bệnh như viêm khớp dạng thấp, bệnh xương thủy tinh hay các bệnh lý liên quan đến mô liên kết thường có tính di truyền mạnh.
Bệnh lý mãn tính
Trẻ em mắc phải các bệnh lý mãn tính như bệnh tim mạch, tiểu đường hay bệnh tự miễn cũng có thể gặp phải các vấn đề về cơ xương khớp. Các bệnh lý này có thể tác động tiêu cực đến sự phát triển xương khớp, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm hoặc biến dạng xương.
Dinh dưỡng không đầy đủ
Việc thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là các khoáng chất thiết yếu như canxi, vitamin D, kẽm… sẽ khiến cho xương yếu đi. Khi không được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, xương sẽ dễ bị gãy, biến dạng và ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ.
Hoạt động thể lực quá sức
Việc tập luyện thể thao với cường độ cao hoặc sai tư thế có thể gây tổn thương cho hệ cơ xương khớp. Một số trẻ em có thể tham gia vào các hoạt động thể thao mà không có sự giám sát của người lớn, dẫn đến chấn thương như bong gân, gãy xương.
Chấn thương
Các tai nạn như ngã, té ngã, hoặc trong quá trình tham gia các hoạt động thể thao mạnh có thể gây ra những chấn thương nghiêm trọng cho cơ xương khớp. Những chấn thương này không chỉ gây đau đớn mà còn có thể để lại di chứng lâu dài nếu không được điều trị kịp thời.
Chấn thương là một trong các nguyên nhân chính gây bệnh về cơ xương khớp ở trẻ em
Vi khuẩn gây nhiễm trùng
Các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể làm tổn thương tới khớp và mô mềm ở trẻ em. Viêm khớp do nhiễm trùng là một trường hợp điển hình, nó có thể xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào khớp qua vết thương hoặc từ các nguồn nhiễm trùng khác trong cơ thể.
Yếu tố môi trường
Ô nhiễm môi trường, tiếp xúc với hóa chất độc hại cũng có thể tác động tiêu cực đến sự phát triển của hệ cơ xương khớp. Các chất độc hại trong môi trường có thể gây rối loạn quá trình sinh học trong cơ thể, dẫn đến các vấn đề về xương khớp.
2. 10 loại bệnh cơ xương khớp ở trẻ em phụ huynh cần chú ý
Xuất phát từ những nguyên nhân ở trên mà trẻ có thể mắc bệnh trong giai đoạn phát triển. Dưới đây là 10 loại bệnh cơ xương khớp thường gặp và triệu chứng thường gặp ở trẻ em mà bậc cha mẹ cần lưu ý:
2.1. Viêm khớp tự phát thiếu niên (Juvenile Idiopathic Arthritis – JIA)
JIA là một bệnh tự miễn, gây viêm khớp ở trẻ em dưới 16 tuổi, nguyên nhân chính chưa rõ ràng. Bệnh có thể gây sưng, đau, cứng khớp ở một hoặc nhiều khớp, khiến trẻ gặp khó khăn trong vận động.
Triệu chứng của JIA bao gồm sưng, nóng, đỏ, đau ở một hoặc nhiều khớp, cứng khớp vào buổi sáng, giảm khả năng vận động, mệt mỏi và sốt. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau, kết hợp với liệu pháp vật lý trị liệu. Trong một số trường hợp, phẫu thuật cũng có thể được chỉ định.
2.2. Lao xương khớp
Lao xương khớp là một dạng bệnh lao ảnh hưởng đến hệ xương khớp, thường xảy ra ở trẻ em từ 5-15 tuổi. Bệnh do vi khuẩn lao gây ra, thường ảnh hưởng đến xương, khớp, đĩa đệm.
Triệu chứng của lao xương khớp bao gồm đau, sưng, cứng khớp, hạch bạch huyết sưng to, sốt và mệt mỏi. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc kháng lao, đôi khi phẫu thuật cũng có thể được chỉ định.
2.3. Bệnh lupus ban đỏ toàn thân
Bệnh lupus ban đỏ toàn thân (Systemic lupus erythematosus – SLE) là một bệnh tự miễn, gây viêm ở nhiều mô và cơ quan của cơ thể, bao gồm cả cơ xương khớp. Bệnh thường gặp ở trẻ em từ 10-19 tuổi.
Bệnh Lupus ban đỏ gây đau nhức các khớp
Triệu chứng của SLE liên quan đến cơ xương khớp bao gồm đau khớp, cứng khớp, sốt và mệt mỏi. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể bị phát ban trên da và rối loạn chức năng thận. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc ức chế miễn dịch và liệu pháp vật lý trị liệu.
2.4. Viêm khớp sau chấn thương
Viêm khớp sau chấn thương (Post-traumatic arthritis) là tình trạng viêm khớp xảy ra sau khi cơ xương khớp bị tổn thương do chấn thương. Chấn thương có thể bao gồm gãy xương, bong gân, và các tổn thương khác.
Viêm khớp do chấn thương dễ khiến trẻ mắc bệnh xương khớp
Triệu chứng của viêm khớp sau chấn thương bao gồm đau, sưng, cứng khớp và giảm khả năng vận động. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau, kết hợp với liệu pháp vật lý trị liệu. Trong một số trường hợp, phẫu thuật cũng có thể được chỉ định.
2.5. Đau cơ xương khớp phát triển
Đau cơ xương khớp phát triển (Growing Pains) là tình trạng đau ở chân, thường xảy ra ở trẻ em trong giai đoạn tăng trưởng. Nguyên nhân chính chưa rõ ràng, có thể do sự phát triển nhanh chóng của xương và cơ, khiến các dây chằng bị căng.
Triệu chứng của đau cơ xương khớp phát triển là đau ở chân, thường xảy ra vào buổi tối hoặc đêm, đau lan tỏa và không tập trung ở một điểm cụ thể. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc giảm đau và liệu pháp vật lý trị liệu.
2.6. Thấp khớp ở trẻ em (Juvenile Rheumatoid Arthritis – JRA)
JRA là một bệnh tự miễn, gây viêm khớp ở trẻ em dưới 16 tuổi, tương tự như JIA, nhưng thường nặng hơn và có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho khớp.
Bệnh lý thấp khớp ở trẻ em
Triệu chứng của JRA bao gồm sưng, nóng, đỏ, đau ở một hoặc nhiều khớp, cứng khớp vào buổi sáng, giảm khả năng vận động, mệt mỏi và sốt. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau, kết hợp với liệu pháp vật lý trị liệu. Trong một số trường hợp, phẫu thuật cũng có thể được chỉ định.
2.7. Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi (Legg-Calvé-Perthes Disease)
Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi là tình trạng hoại tử xương ở đầu xương đùi, gây đau và hạn chế vận động ở háng và đùi. Bệnh thường gặp ở trẻ em từ 4-10 tuổi, nguyên nhân chính chưa rõ ràng.
Triệu chứng của hoại tử chỏm xương đùi bao gồm đau háng, đùi, khập khiễng và giảm khả năng vận động. Điều trị chủ yếu là phẫu thuật trong một số trường hợp, kết hợp với liệu pháp vật lý trị liệu.
2.8. Viêm cột sống dính khớp (Ankylosing Spondylitis)
Viêm cột sống dính khớp là một bệnh tự miễn, gây viêm ở cột sống, có thể ảnh hưởng đến các khớp và mô xung quanh. Bệnh thường gặp ở trẻ em từ 10-20 tuổi.
Triệu chứng của viêm cột sống dính khớp bao gồm đau lưng dưới, cứng cột sống, giảm khả năng vận động và mệt mỏi. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau, kết hợp với liệu pháp vật lý trị liệu.
2.9. Biến dạng cột sống (Scoliosis)
Biến dạng cột sống là tình trạng cong vẹo cột sống, có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân như di truyền, chấn thương, bệnh lý thần kinh cơ… Bệnh thường gặp ở trẻ em từ 10-15 tuổi.
Trẻ em có nguy cơ bị cong vẹo cột sống cao khi sinh hoạt không đúng tư thế
Triệu chứng của biến dạng cột sống bao gồm vai lệch, hông lệch, cột sống cong vẹo và đau lưng. Điều trị tùy thuộc vào mức độ của bệnh, có thể sử dụng áo ngực chỉnh hình hoặc phẫu thuật trong một số trường hợp.
2.10. Viêm đa khớp (Polyarthritis)
Viêm đa khớp là tình trạng viêm ở nhiều khớp, thường xảy ra ở trẻ em dưới 16 tuổi. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng, chấn thương, bệnh lý tự miễn…
Triệu chứng của viêm đa khớp bao gồm sưng, nóng, đỏ, đau ở nhiều khớp, cứng khớp vào buổi sáng, giảm khả năng vận động, mệt mỏi và sốt. Điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau, kết hợp với liệu pháp vật lý trị liệu.
4. Cần làm gì khi trẻ bị bệnh xương khớp?
Khi trẻ có những triệu chứng bất thường liên quan đến cơ xương khớp, cha mẹ cần bình tĩnh và kịp thời đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Khi đã có kết quả khám chính xác cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ, điều này rất quan trọng để trẻ nhanh chóng khỏi bệnh và hạn chế biến chứng.
Đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa
Ngay khi phát hiện trẻ có dấu hiệu đau nhức, sưng tấy, khó khăn trong việc di chuyển hoặc các triệu chứng khác liên quan đến xương khớp, phụ huynh cần đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa (chuyên về nhi khoa hoặc cơ xương khớp) càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng và có thể chỉ định một số xét nghiệm như X-quang, siêu âm hoặc xét nghiệm máu để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.
Tuân thủ phác đồ điều trị
Sau khi được chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị cụ thể cho trẻ, bao gồm thuốc uống, tiêm hoặc liệu pháp vật lý trị liệu. Phụ huynh cần tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định này. Cha mẹ cần thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ trong quá trình điều trị và thông báo ngay cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào xuất hiện.
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng
Tùy thuộc vào tình trạng của trẻ, nên tìm các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga để duy trì sự linh hoạt cho xương khớp. Điều này không chỉ giúp trẻ cải thiện khả năng vận động mà còn tăng cường sức khỏe tổng thể, giúp trẻ phục hồi nhanh hơn.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Phụ huynh cần đảm bảo trẻ nhận đủ canxi, vitamin D và các chất dinh dưỡng cần thiết khác để hỗ trợ sự phát triển và phục hồi của xương khớp. Các thực phẩm như sữa, các sản phẩm từ sữa, rau xanh và hải sản rất tốt cho sức khỏe xương. Cần khuyến khích trẻ uống đủ nước để giữ cho cơ thể luôn đủ ẩm và hỗ trợ quá trình trao đổi chất.
Giữ tâm lý thoải mái cho trẻ
Việc mắc bệnh cơ xương khớp ở trẻ em có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ, khiến trẻ dễ cáu gắt, nổi nóng vì đau đớn hoặc cảm thấy so sánh với các bạn bè đồng trang lứa. Hãy giúp trẻ cảm thấy an toàn và thoải mái bằng cách tạo ra một môi trường tích cực tại nhà, lắng nghe và chia sẻ với trẻ về cảm giác của mình là rất quan trọng.
Mặc dù trẻ có thể gặp khó khăn trong việc vận động, nhưng việc tham gia vào các hoạt động vui chơi đơn giản sẽ giúp trẻ cảm thấy vui vẻ và giảm căng thẳng.
6. Theo dõi các triệu chứng
Phụ huynh nên ghi lại các triệu chứng của trẻ, thời gian biểu hiện và mức độ đau đớn để cung cấp cho bác sĩ những thông tin cần thiết trong các lần tái khám.Nếu trẻ có những dấu hiệu như sốt cao, sưng tấy kéo dài, hoặc không thể di chuyển được, cần phải đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.
Việc chăm sóc trẻ bị bệnh xương khớp cần sự kiên nhẫn và đồng hành từ phía cha mẹ. Một chế độ chăm sóc hợp lý, cùng với sự phối hợp chặt chẽ với bác sĩ sẽ giúp trẻ nhanh chóng phục hồi sức khỏe và trở lại với các hoạt động bình thường.
Cuối cùng, tạo một môi trường sống tích cực và thoải mái cho trẻ cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Hãy khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động xã hội như trò chuyện với bạn bè, tham gia các trò chơi nhẹ nhàng hoặc nghệ thuật. Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ giảm bớt căng thẳng mà còn tạo ra những kỷ niệm đẹp trong giai đoạn khó khăn.
> Xem thêm:
- Bệnh lao xương là gì? Có nguy hiểm không?
- Đau do viêm khớp vùng chậuphải làm sao?
Kết luận
Bệnh về cơ xương khớp ở trẻ em là vấn đề không thể xem nhẹ, bởi nó có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và sự phát triển của trẻ. Việc nhận diện các triệu chứng từ sớm, tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời và áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Cha mẹ cần hiểu rõ về các loại bệnh cơ xương khớp phổ biến, cũng như cách chăm sóc trẻ để đảm bảo rằng con mình có thể phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc trong tương lai.
